ماده ۷۴۶ قانون مدنی

نکته ۱- موارد سقوط تعهد کفیل (مواردی که کفیل از تعهد خود بری می‌شود):

۱) در صورت حاضر کردن مکفول به نحوی که متعهد شده است:

طبیعی‌ترین وسیله برائت هر مدیون «وفای به عهد» است (ماده ۲۴۶ قانون مدنی به بعد). کفیل نیز، اگر مکفول را در زمان و مکان مقرر حاضر کند (تسلیم تام)، از التزامی که به عهده گرفته است بری می‌شود (بند ۱ ماده ۷۴۶ قانون مدنی). همچنین است، هرگاه تسلیم در زمان یا مکان دیگر باشد و مکفول له بدان راضی شود و بپذیرد (ماده ۷۴۴ قانون مدنی). [۱]

۲) در صورتی که مکفول در موقع مقرر شخصاً حاضر شود:

منظور از «موقع مقرر»، زمان و مکان مقرر است و نباید آن را به زمان حضور اختصاص داد.[۲]

۳) در صورتی که ذمه مکفول به نحوی از انحاء از حقی که مکفول‌له بر او دارد بری شود:

زیرا، احضار مکفول برای ادای حقی بوده که به عهده داشته است و چون ذمه او به وسیله مکفول له بری شود حق ساقط می‌گردد و حضور او لازم نخواهد بود.[۳]

۴) در صورتی که مکفول‌له کفیل را بری نماید.

برای مکفول له در اثر کفالت حقی بر کفیل ثابت می‌گردد و مکفول له می‌تواند حق خود را ساقط نماید. ابراء کفیل موجب ابراء مکفول نمی‌شود زیرا مورد تعهد هر یک امر خاصی است. چنانکه مودر تعهد کفیل، حاضر کردن مکفول و مورد تعهد مکفول دینی است که به مکفول دارد.[۳]

۵) در صورتی که حق مکفول‌له به نحوی از انحاء به دیگری منتقل شود:

به موجب بند ۳ از ماده ۲۹۲ قانون مدنی، وقتی که متعهدله حق خود را به دیگری منتقل کند، تبدیل تعهد رخ می‌دهد. ماده ۲۹۳ قانون مدنی هم اعلام می‌کند: «در تبدیل تعهد تضمینات تعهد سابق به تعهد لاحق تعلق نخواهد گرفت، مگر اینکه طرفین معامله آن را صراحتاً شرط کرده باشند.». کفالت نیز در شمار تضمین‌های دین است و در اثر انتقال آن به دیگری از بین می‌رود.[۴]

۶) در صورت فوت مکفول:

الف) اگر مکفول قبل از موعد احضار فوت کند:

با فوت مکفول موضوع تعهد کفیل از بین می‌رود. این تعهد ناظر به احضار شخص مکفول است و ارتباط به دین او ندارد تا به وارث منتقل شود. پس، با مرگ مکفول موضوعی برای احضار باقی نمی‌ماند.

ب) اگر مکفول بعد از موعد احضار فوت کند:

هرگاه کفیل نتواند در زمان و مکان مقرر مکفول را حاضر کند و در نتیجه دین مکفول بر عهده او قرار گیرد، فوت مکفول این تعهد را از بین نمی‌برد؛ زیرا موضوع آن با مرگ او منتفی نمی‌شود. همچنین، اگر در مورد خاصی هدف از کفالت مشاهده صورت یا بدن مکفول باشد، فوت مکفول موضوع تعهد را منتفی نمی‌سازد و باعث برائت کفیل نمی‌گردد.[۵]

نکته ۲- عقد کفالت نسبت به کفیل لازم و نسبت به مکفول له جایز است.