ماده ۵۴۶ قانون مدنی
مُضارِبه عقدی است که به موجب آن اَحَدِ متعاملین سرمایه میدهد با قید اینکه طرف دیگر با آن تجارت کرده و در سود آن شریک باشند.
صاحب سرمایه مالک و عامل مُضارِب نامیده میشود.
نکته ۱- از ماده ۵۴۶ قانون مدنی چنین بر میآید که در شرکتها سهم شریک میتواند کار او باشد و بخشی از درآمد شرکت به این کار اختصاص یابد.[۱]
نکته ۲- شرکتی که در اثر مضاربه ایجاد میشود از شخصیت حقوقی بیبهره است و همۀ داد و ستدها به نام عامل و به وسیلۀ او انجام میشود ولی نتیجۀ معامله به صاحب سرمایه نیز میرسد.[۱]
نکته ۳- مضاربه در لغت عرب مصدر باب مفاعله و مشتق از «ضرب» به معنای سیر کردن در زمین میآید.
نکته ۴- مضاربه مصدر باب مفاعله و مشتق از ضرب به معنی سِیر کردن در زمین میباشد.[۲]
نکته ۵- مضابه دو طرف دارد که یکی مالک است و دیگری مضارب. مالک سرمایهای معین در اختیار مضارب قرار میدهد و مضارب با سرمایه مذکور به عنوان عامله به تجارت میپردازد.[۳]
نکته ۶- عقد مضاربه همچنانی که ممکن است بین یک مضارب و یک مالک منعقد شود، ممکن است بین یک مضارب و چند مالک نسبت به سرمایههای متعدد و جداگانه و یا یک سرمایه که همگی در آن شریک باشند واقع شود. ممکن است مالک چند مضارب اختیار نماید و با آنان عقد مضاربه منعقد سازد و قرار دهد که معاملات تجاری را با توافق یکدیگر انجام دهند و یا یکی خریداری نماید و دیگری متصدی فروش گردد و یا آنکه یکی یک نوع معاملۀ مخصوصی را بنماید و دیگری معاملات نوع دیگر و سهم آنان مساوی و یا متفاوت قرار داده شود.[۲]
نکته ۷- اوصاف عقد مضاربه:
۱) مضاربه عقدی است معوض: زیرا یک طرف سرمایه را تامین میکند و دیگری کار خود را در میان میگذارد.
۲) مضاربه عقدی است عهدی: بر این اساس مالک تعهد به پرداخت سرمایه دارد و دیگری تعهد بر امر تجارت با سرمایه مذکور را مینماید و هر دو تعهد بر تقسیم سود با یکدیگر را دارند.[۳]