ماده ۹0۶ قانون مدنی
ارث پدر و مادر
اگر برای متوفی اولاد یا اولادِ اولاد، از هر درجه که باشند، موجود نباشد، هر یک از ابوین در صورت انفراد تمام ارث را می‌برد؛ و اگر پدر و مادر میت هر دو زنده باشند، مادر یک ثلث و پدر دو ثلث می‌برد، لیکن اگر مادر حاجِب داشته باشد، سُدس از ترکه متعلق به مادر و بقیه مال پدر است.
نکته ۱- در صورتی که وراث متوفی منحصر به پدر یا مادر باشند، سهم الارث ایشان به قرار زیر تعیین می‌شود:
۱) مادر تنها:
اگر متوفی فقط مادر داشته باشد او تمام ترکه را می‌برد؛ یعنی ۱/۳ (یک سوم) به فرض و باقیمانده را به رد (ماده ۹۰۶ با لحاظ مواد ۸۹۶ و ۹۰۵ قانون مدنی).
۲) پدر تنها:
اگر وارث منحصر به پدر باشد، تمام ترکه را به قرابت می‌برد (ماده ۹۰۶ قانون مدنی با لحاظ ماده ۸۹۷ قانون مدنی).
۳) پدر و مادر:
اگر وارثان متوفی پدر و مادر متوفی باشند، ۱/۳ (یک سوم) ترکه به فرض به مادر و باقیمانده به قرابت به پدر می‌رسد. مگر اینکه مادر حاجب داشته باشد (اخوه با شرایط مقرر در ماده ۸۹۲ قانون مدنی) که در این صورت ۱/۶ (یک ششم) ترکه به فرض به او می‌رسد و بقیه ترکه به پدر تعلق خواهد داشت (ماده ۹۰۶ با لحاظ مواد ۸۹۶ و ۸۹۷ قانون مدنی).
در این صورت اگر هر یک از زوجین با پدر یا مادر باشند به علت نبودن اولاد برای متوفی حداکثر سهم خود یعنی شوهر ۱/۲ (یک دوم) و زوجه ۱/۴ (یک‌چهارم) ترکه را می‌برند (ماده ۹۱۳ قانون مدنی).
مثلا اگر وراث عبارت باشند از مادر و پدر و زوج، ۱/۴ (یک‌چهارم) ترکه متعلق به زوج، ۱/۳ (یک‌سوم) متعلق به مادر و باقی ترکه که ۱/۶ است، متعلق به پدر خواهد بود.[۱]
نکته ۲- اگر برای متوفی اولاد یا اولادِ اولاد، از هر درجه که باشند، موجود نباشد:
– هر یک از ابوین در صورت انفراد تمام ارث را می‌برد.
– اگر پدر و مادر میت هر دو زنده باشند، مادر یک ثلث و پدر دو ثلث می‌برد.
– اگر مادر، حاجِب داشته باشد، سُدس از ترکه متعلق به مادر و بقیه مال پدر است.
نکته ۳- اگر وراث متوفی منحصر به یک برادر و پدر و مادر باشد، یک‌سوم ترکه به مادر و بقیه به پدر می‌رسد.
در اینجا چون پدر و مادر میت هر دو زنده هستند مادر یک ثلث و پدر دو ثلث می‌برد. لیکن چون برادر از خویشاوندان طبقه دوم و پدر و مادر از خویشاوندان طبقه اول است، برادر ارث نمی‌برد.(ماده ۸۶۳)
نکته ۴- اگر پدر و مادر، تنها وراث متوفی باشند، پدر دو برابر مادر ارث می برد.
۱. شهیدی، مهدی، ارث، ش۸۹، تهران، انتشارات مجد.