ماده ۷۵ قانون مدنی

تولیت

واقف می‌تواند تولیت یعنی اداره کردن امور موقوفه را مادامَ ‌الحَیات یا در مدت معینی برای خود قرار دهد و نیز می‌تواند مُتَوَلی دیگری ‌معین کند که مستقلاً یا مُجتَمِعاً با خود واقف اداره کند. تولیت اموال موقوفه ممکن است به یک یا چند نفر دیگر غیر از خود واقف واگذار شود که هر‌ یک مستقلاً یا مُنضَماً اداره کنند و همچنین واقف می‌تواند شرط کند که خود او یا متولی که معین شده است نصب متولی کند و یا در این موضوع هر‌ ترتیبی را که مُقتَضی بداند قرار دهد.

ماده ۷۶ قانون مدنیماده ۷۴ قانون مدنی

تفسیر ماده ۷۵ قانون مدنی

+ متولی: متولی کسی است که اداره امور موقوفه را عهده دار می باشد در صورتی که واقف در عقد وقف متولی قرار داده باشد متولی موقوفه را اداره می نماید.[۱]

نکته ۱- اختیار تعیین متولی اصولا با واقف است. بنابراین ممکن است:

اولا، خود واقف به تنهایی متولی باشد؛

ثانیا، خود واقف به اتفاق شخص یا اشخاص دیگری عهده دار تولیت باشد. این شخص یا اشخاص مستقلا (هر یک جداگانه و به استقلال) یا مجتمعا (باهم و با موافقت یکدیگر) با خود واقف، به ترتیبی که وی معین کرده است، عمل خواهند کرد؛

ثالثا، شخص یا اشخاص دیگری به سمت تولیت تعیین گردند. در صورتی که متولی متعدد باشد ایشان مستقلا یا مجتمعا مطابق نظر واقف عین موقوفه را اداره خواهند کرد.

هرگاه چند نفر به عنوان متولی تعیین شده باشند، ظاهر این است که تصرف آن ها باید به نحو اجتماع و با توافق یکدیگر باشد.[۲]

نکته ۲- «واقف می‌تواند تولیت یعنی اداره کردن امور موقوفه را مادامَ ‌الحَیات یا در مدت معینی برای خود قرار دهد و نیز می‌تواند مُتَوَلی دیگری ‌معین کند که مستقلاً»

هر یک از واقف و متولی منصوب، به تنهایی بدون شور با دیگری «یا مُجتَمِعاً با خود واقف اداره کند» که عملیات آن دو با شور و تصویب یکدیگر باشد «تولیت اموال موقوفه ممکن است به یک یا چند نفر دیگر غیر از خود واقف واگذار شود که هر‌ یک مستقلاً یا مُنضَماً» یعنی مجتمع با یکدیگر «اداره کنند و همچنین واقف می‌تواند شرط کند که خود او یا متولی که معین شده است نصب متولی کند» و هرگاه در ضمن عقد واقف، متولی معین نکند دیگر نمی تواند بعدا نصب متولی نماید. زیرا پس از وقوع عقد به نحو صحت و حصول قبض طبق ماده ۶۱ قانون مدنی واقف نمی تواند دیگر مداخله در امور موقوفه بنماید و تغییر و تبدیل در آنچه در عقد وقف درج گردیده بدهد.

هرگاه واقف حق تعیین متولی را برای خود در عقد قرار دهد، در نتیجه آن پس از عقد می تواند متولی تعیین کند و همچنین واقف می تواند در ضمن عقد شرط نماید متولی که تعیین شده است متولی دیگری پس از خود معین کند «و یا در این موضوع هر‌ ترتیبی را که مُقتَضی بداند قرار دهد».[۱]