اختیار دادگاه در تعیین میزان شرط تنصیف دارایی

رأی شعبه دیوان عالی کشور

اقای س. ک. س. به طرفیت خانم ز. ط. ب. مستند به سند ازدواج ۳۲۳۰۰۷ مورخ ۷۹/۱۱/۱۷ به خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش در محاکم خانواده *دادخواستی مطرح نموده که به شعبه ۲۵۲ خانواده در تاریخ ۱۴۰۱/۳/۱۷ ارجاع گردیده است.خواهان در متن دادخواست گفته است.در تاریخ ۷۹/۱۱/۱۷ با خوانده ازدواج کرده است.و در حال حاضر قادر به ادامه زندگی نمی باشد. صدور گواهی عدم امکان سازش جهت اجرای صیغه طلاق را استدعا نموده است.در جلسه مورخ ۱۴۰۱/۴/۶ که شعبه *ی تشکیل گردیده است.خواهان گفته است.رای تقسیط مهریه صادر شده است.و هر ده ماه یک سکه پرداخت می کنم ۹ سکه تا به حال پرداخت شده است.فاقد فرزند مشترک می باشیم پرونده نفقه هم داریم تا تاریخ ۹۹/۷/۹ رای صادر شده و پس از ان هم هنوز رای صادر نشده منتظر ابلاغ هستم و حق و حقوق دیگری ندارم. تقاضای صدور گواهی عدم امکان سازش دارم. وکیل خوانده در پاسخ اظهار داشت به وکالت از خانم ط. معروض می دارم. که موکله در حال تمکین بوده و هیچگونه تخلفی از موازین قانونی و شرعی و زناشویی نداشته و لذا با طلاق از سوی زوج مخالف می باشد. فرزند مشترک ندارند و در سن یایسگی می باشد. نسبت به جهیزیه باقیمانده نیز در صورت توافق طرفین مسترد خواهد شد لذا با توجه به قانون طلاق در صورت اصرار زوج بر طلاق کلیه حقوق مالی وی از قبیل اجرت المثل ایام زندگی مشترک ایام زناشویی مهریه تنصیف دارایی و نحله مورد استدعاست ضمنا زوج قبلا پرونده طلاق در این شعبه سال ۹۶ مطرح نمود که به جهت عدم پرداخت تنصیف دارایی ان را مسترد نمود لذا خواهشمند است.نسبت به تنصیف دارایی وی نیز از مبادی مربوط استعلام گردد. خواهان در پایان اظهار داشت من هیچ مالی جهت تنصیف ندارم. و در خصوص جهیزیه فقط یک سرویس خواب یک بوفه و یک تخته فرش ۱۲ متری ماشینی و یک دست سرویس چینی دارد. که حاضرم مسترد کنم اجرت المثل این ۱۵ سال که در پرونده قبلی شانزده میلیون و صد هزار تومان تعیین شده بود حاضرم بدهم وکیل خوانده اظهار داشت کارشناسی شود. و زوجه هنوز در تمکین است.و در منزل شوهر است.ولی هزینه ها را نمی دهد و توافقی بابت نفقه دریافت کرده است.ضمنا در خصوص تنصیف دارایی از اداره ثبت استعلام شود. در خصوص جهیزیه علاوه بر اقلام مذکور یک چرخ خیاطی هست باید مسترد شود. خواهان اظهار داشت چرخ خیاطی را می پذیرم دادگاه قرار ارجاع امر به داوری صادر نمود و مقرر نموده مراتب را به طرفین ابلاغ و شرایط داوری به طرفین تفهیم شود. و نیز در خصوص اینکه زوجین در یک منزل زندگی می کنند تحقیق شود. از اداره ثبت اسناد و املاک کرد املاک زوج استعلام گردد. جهت بررسی اجرت المثل وقت رسیدگی تعیین طرفین دعوت و قید گردد. حضور شخص خوانده در جلسه الزامی است.دادگاه به واحد مددکاری تحقیق در مورد اینکه ایا زوجین در یک منزل زندگی می کنند بررسی و گزارش را جهت درج در پرونده به این دادگاه ارسال نمایند تصویر رای مهریه و طلاق سال ۹۵ حکم و تقسیط مهریه و نیز مطالبه نفقه معوقه که با گزارش اصلاحی در شورای حل اختلاف مورخ ۹۹/۷/۹ از تاریخ ۹۸/۷/۱ الی ۹۹/۷/۹ از قرار ماهیانه چهارصد هزار تومان تعیین تکلیف شده است.خانم ش. ک. س. به عنوان داور زوج در برگ ۳۰ پرونده به صدور حکم طلاق برای جلوگیری از درگیری بیشتر فیمابین زوجین اعلام نظر کرده است.در جلسه دادرسی ۱۴۰۱/۴/۲۸ وکیل خوانده حضور داشته خوانده گفته است.اجرت المثل ایام زوجیت را می خواهم زندگی مشترک در تاریخ ۷۹/۱۲/۲۶ اغاز شد در حال حاضر هم با هم زندگی می کنیم و تمام امور منزل را خودم انجام دادم و اگر غذایی دیر میشد عصبی می شد و داد میزد و به چرخ خیاطی من لگد میزد وقتی کارها را انجام می داد و قصد گرفتن اجرت نداشتم ولی می گفت چون برای پسرم زحمت می کشی جبران می کنم و من انتظار داشتم قدردانی شود. و یک خرجی بمن بدهد و حتی خرج لباس و دوا و درمان من را نمی داد خواهان اظهار داشت تمام این حرفها کذب محض است.من تمام مایحتاج زندگی را تامین می کردم و اگر کارها انجام نمی داد هیچ اعتراض هم نمی کردم و من کارهای مادرم را هم انجام می کردم از سال ۹۶ هم در یک *زندگی می کنیم خوانده اظهار داشت من در منزل ایشان هستم و خودش منزل را جدا کرده و در *به مادرش زندگی میکند و اصلا مادرش اجازه نمی داد من به او سر بزنم و از بیماری مادرش اطلاع نداشتم. در سال ۹۶ که در مورد اموال زوج استعلام شده است.در برگ ۳۸ پرونده رییس اداره ثبت اسناد و املاک رودکی از مالکیت شش دانگ یک دستگاه اپارتمان قطعه ۸ تفکیکی واقع در *به مساحت ۵۷/۴۰ متر مربع با پارکینگ و انباری به نام س. ک. س. گزارش نموده است.در پاسخ استعلام نیز این استعلام را در حال حاضر معتبر دانسته است.وکیل زوجه در لایحه ای با توجه به پاسخ واصله از ثبت و اینکه در سال ۹۶ چون شعبه ۱۱ تجدیدنظر بابت تنصیف اموال قصد صدور حکم بر الزام زوج به انتقال ملک بابت شرط تنصیف در حق زوجه بوده است.دادخواست خود را مسترد نموده است.و در حال حاضر در جلسه قبل ۱۴۰۱/۴/۲۹ شفاها اظهار نموده که ان را منتقل نموده است.و لیکن هیچ گونه مستندی را در این خصوص ارائه نداده و دارای یک دستگاه خودروی پراید با شماره انتظامی ۶۷۳۷۳۸۲۲ نیز می باشد. درخواست محکومیت وی را به انتقال نصف دارایی به موکل یا پرداخت نصف قیمت ان را خواستار شده است.دادگاه پرونده را به مجتمع *حل اختلاف شعبه *جهت ایجاد صلح و سازش و اعلام نتیجه ارسال نموده است.که در برگ ۴۶ پرونده شورا پرونده را با عدم توفیق در صلح و سازش اعاده داده است.گزارش مددکار در برگ ۴۹ پرونده موید اظهارات زوج از جهت اینکه او در *سکونت و رفت و امد دارد. زوجین با هم زندگی نمی کنند دادگها برای تعیین اجرت الثمل ایام زوجیت خوانده قرار ارجاع به کارشناس صادر نموده است.کارشناس اجرت المثل ایام زندگی مشترک زوجین را برای زوجه رقم ۲۷/۵۰۰/۰۰۰ تومان تعیین نموده است.دادگاه با اعلام ختم دادرسی طی دادنامه *مورخ ۱۴۰۱/۶/۳۰ ضمن مقدمه ای که در خصوص دادخواست تقدیمی خواهان ( زوج ) با خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش و جری دادرسی در پرونده که در گزارش به شرح فوق منعکس گردیده است.با توجه به اصرار زوج بر طلاق و عدم توفیق داوران در اصلاح فی مابین مستندا به ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی و قاعده فقهی الطلاق بید من اخذبالساق و باستناد ماده ۲۶ قانون حمایت خانواده سال ۹۱ گواهی عدم سازش صادر و با توجه به اینکه زوجه یایسه است.به زوج اجازه داده است.پس از قطعیت رای جهت اجرای ان ظرف ۳ ماه با شرایط ذیل اقدام کند ۱ مهریه وفق پرونده مربوطه به تقسیز پرداخت کرد ۲ جهیزیه شامل یک سرویس خواب یک بوفه یک تخته فرش ۱۲ متری ماشینی و سرویس چینی و یک دستگاه چرخ خیاطی می باشد. که مسترد می گردد. ۳ اجرت المثل طبق نظر کارشناس که مصون از اعتراض باقیمانده ۲۷/۵۰۰/۰۰۰ تومان پرداخت کرده ۴ نفقه گذشته وفق ارای صادره پرداخت گردد. با توجه به عدم تمکین زوجه نفقه حال منتفی است.۵ بابت تنصیف دارایی مبلغ یک میلیارد تومان به لحاظ دارایی یک منزل ۷۵ متری به زوجه پرداخت شود. ۶ زوجین فاقد فرزند مشترک هستند رای صادره حضوری و قابل تجدیدنظر خواهی در محاکم تجدیدنظر استان اعلام گردیده است.از این رای اقای س. ک. س. تجدیدنظر خواهی نموده است.و با توجه به اینکه با زوجه جدا از هم زندگی می کند و هیچ ارتباط با ایشان وجود ندارد. مبلغ اجرت المثل تعیین شده و هم چنین نفقه گذشته و اینده ایشان که مورد اعتراض طرفین نیز قرار یک هفته است.بلااشکال دانسته لیکن از باب شرط تنصیف دارایی که ارزش ملک نصف ان یک میلیارد تومان تعیین شده است.پلاک مورد ادعای زوجه مربوط به س. ک. س. می باشد. نه اینجانب لذا تقاضای نقض ان مورد استدعاست پس از انجام تشریفات تبادل لوایح و ارجاع پرونده به محاکم تجدیدنظر استان که به شعبه *ارجاع گردیده است.هیات شعبه مذکور پس از بررسی اوراق و محتویات پرونده رای خود را طی دادنامه *مورخ ۱۴۰۱/۹/۲۱ با اصلاح رقم یک میلیارد تومان که بابت شرط تنصیف دارایی در رای بدوی درج گروه با توجها به تعیین اجرت المثل لذا با اصلاح و تعیین مبلغ ۳۰۰ میلیون تومان بابت شرط تنصیف رای تجدیدنظر خواسته را مستندا به ماده ۳۵۸ و ۳۵۱ قانون ایین دادرسی مدنی با رد تجدیدنظر خواهی به عمل امده عینا تایید نموده است.از این رای اکنون خانم ز. ط. ب. و اقای س. ک. س. فرجام خواهی نموده اند که متن دادخواست تقدیمی خانم ز. ط. ب. ( برگ های ۱۰۰ و ۱۱۱ ) و دادخواست اقای س. ک. س. ( برگ ۳۰ ) پرونده فرجامی هنگام شور با گزارش پرونده قرائت می شود.
هیات شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید. پس از قرائت گزارش اقای ع. ن. عضو ممیز و ملاحظه اوراق پرونده در خصوص دادنامه شماره *فرجام خواسته مشاوره نموده چنین رای می دهد:

رأی شعبه دیوان عالی کشور

نظر به اینکه رای محاکم در مقام تعیین حقوق زوجه بابت شرط الف ضمن العقد بدون تمسک به نظر کارشناس که براورد قیمت ملک موردنظر که از جمله دارایی زوج که در زمان زندگی مشترک با زوج تحصیل گردیده محسوب شده است.تفاوت زیادی وجود دارد. هر چند تشخیص میزان استحقاق زوجه بابت شرط مذکور از دارایی زوج در اختیار دادگاه طبق مفاد شرط قرار داده شده است.لیکن چون معیار تشخیص ارزش واقعی اموال زوج است.که دادگاه می تواند تا نصف ان برای زوجه بابت شرط درنظر بگیرد لذا هیات شعبه با توجه به اعتراض زوج به رقم تعیین شده در دادگاه بدوی و اعتراض زوجه در مورد رقم تعیین شده در مرجع تجدیدنظر استان که ضرورت ارجاع امر به کارشناس جهت تشخیص میزان دارایی زوج که باید با اعمال شرط الف ضمن العقد حقوق زوجه تعیین شود. مستندا به بند ۵ ماده ۳۷۱ و بند الف ماده ۴۰۱ و ماده ۱۹۹ قانون ایین دادرسی مدنی با نقض رای فرجام خواسته پرونده به شعبه محترم صادر کننده رای منقوض ارجاع می گردد. تا پس از صدور قرار کارشناس و نظر قطعی کارشناسی با نتیجه حاصله از نظر کارشناسی در مورد میزان استحقاق زوجه بابت شرط تنصیف دارایی رای مقتضی در پرونده صادر نمایند.
شعبه *
رییس: ع. ن. مستشار: ع. ک. ص. س. عضو معاون: س. م.