ماده ۲۵0 قانون آیین دادرسی مدنی
اجرای قرارهای معاینه و تحقیق محلی
اجرای قرار معاینه محل یا تحقیق محلی ممکن است توسط یکی از دادرسان دادگاه یا قاضی تحقیق به عمل آید. وقت و محل تحقیقات باید از قبل به طرفین اطلاع داده شود. در صورتی که محل تحقیقات خارج از حوزه دادگاه باشد، دادگاه می‌تواند اجرای تحقیقات را ازدادگاه محل درخواست نماید. مگر اینکه مبنای رای دادگاه معاینه و یا تحقیقات محلی باشد که دراین صورت باید اجرای قرارهای مذکور توسط شخص قاضی صادر کننده رای صورت گیرد یاگزارش مورد وثوق دادگاه باشد.
نکته ۱- «معاینه محل» اگرچه وسیله مناسبی است که در برخی دعاوی به دادرس اجازه می‌دهد تا با مشاهده و ملاحظه مستقیم، درک بهتر و دقیق‌تری از امور موضوعی پیدا کند، اما تنها در مواردی می‌تواند انجام شود که موضوع بسیار ساده بوده و تشخیص آن مستلزم دانش ویژه‌ای که دادرس نوعی از آن بی‌بهره است نباشد؛ در غیر این صورت باید از کارشناس استفاده شود.[۱]
نکته ۲- تحقیق محلی یعنی به دست آوردن اطلاعاتی که اهل محل راجع به امور موضوعی دعوا دارند. «اطلاعات اهل محل در حقوق اسلام استفاضه نامیده شده است».[۲]
نکته ۳- در خصوص اطلاعات حاصل از معاینه محل، از امارات قضایی است و درصورتی در اثبات ادعا موثر است که وجدان دادرسی را اقناع کند، اما با اماره مخالف بی‌اثر می‌شود.
۱. شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی (دوره‌ی پیشرفته)، ج۳، ش۵۶۵، انتشارات دراک.
۲. شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی (دوره‌ی پیشرفته)، ج۳، ش۵۷۲، انتشارات دراک.