ماده ۲۳۶ قانون آیین دادرسی کیفری
در صورتی که متهم پس از صدور دستور دادستان مبنی بر اخذ وجه التزام یا وجه الکفاله و یا ضبط وثیقه و پیش از اتمام عملیات اجرایی، در مرجع قضائی حاضر شود یا کفیل یا وثیقه گذار او را حاضر کند، دادستان با رفع اثر از دستور صادره، دستور اخذ یا ضبط حداکثر تا یک چهارم از وجه قرار را صادر میکند. در این صورت، اعتبار قرار تامین صادره به قوت خود باقی است.
هرگاه متهم خود ایداع وثیقه کرده باشد، مکلف است، نسبت به تکمیل وجه قرار اقدام کند و چنانچه شخص ثالث از متهم کفالت نموده و یا ایداع وثیقه کرده باشد و رفع مسوولیت خود را درخواست نکند، مکلف است نسبت به تکمیل وجه قرار اقدام کند. در صورتی که شخص ثالث، رفع مسوولیت خود را درخواست کند، متهم حسب مورد، نسبت به معرفی کفیل یا وثیقه گذار جدید اقدام میکند.
تبصره ۱- هرگاه متهم یا وثیقه گذار یا کفیل، ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ دستور ضبط بخشی از وجه قرار، معادل وجه مقرر را به صندوق دولت واریز کند، ضبط انجام نمیشود و اعتبار قرار تامین صادره به صورت کامل به قوت خود باقی است.
تبصره ۲- در صورت تحت تعقیب قرار گرفتن اتباع بیگانه و تقاضای آنان بازپرس مکلف است مشخصات و نوع اتهام آنها را بلافاصله جهت اقدام لازم به دادستانی کل کشور اعلام نماید، تا از آن طریق وفق مقررات به مراجع ذیربط اعلام شود. چنانچه تعقیب این افراد منجر به محکومیت قطعی شود، قاضی اجرای احکام خلاصهای از دادنامه را جهت اجرای این تبصره به دادستانی کل اعلام میکند. در صورت تقاضای ملاقات از سوی کنسولگری مربوط، مراتب به دادستانی کل اعلام میشود تا بر اساس تصمیم آن مرجع، مطابق مقررات اقدام شود.
نکته ۱- ماده ۲۳۶، برای اعطای انگیزه و فرصت بیشتر به متهم برای حاضر شدن یا به کفیل یا وثیقه گذار برای حاضر نمودن متهم است که مهلت مذکور را به نوعی تا «پیش از اتمام عملیات اجرایی» تمدید نموده تا چنانچه تا آن زمان متهم حاضر شود و یا کفیل یا وثیقه گذار متهم را حاضر نمایند، از پرداخت تمام مبلغ مورد تعهد معاف شده و فقط حداکثر تا یک چهارم آن مبلغ را (به تعیین دادستان) بپردازند.[۱]
نکته ۲- منظور از «اتمام عملیات اجرایی»، وصول مبلغ قرار، و ایصال آن به حساب دولت است، که زمان آن بر حسب نوع قرار، متفاوت است.[۱]
نکته ۳- در صورت انقضای مهلت یک ماهه کفیل یا وثیقه گذار جهت معرفی متهم:
- اگر متهم قبل از صدور دستور دادستان (مبنی بر اخذ وجه التزام یا وجه الکفاله و یا ضبط وثیقه) حاضر شود: هیچ مقداری از وجه الکفاله یا وثیقه وصول یا ضبط نمی شود.
- اگر متهم پس از صدور دستور دادستان (مبنی بر اخذ وجه التزام یا وجه الکفاله و یا ضبط وثیقه) و پیش از اتمام عملیات اجرایی، در مرجع قضائی حاضر شود: دادستان دستور اخذ یا ضبط حداکثر تا یک چهارم از وجه قرار را صادر میکند.
- اگر متهم پس از پایان عملیات اجرایی حاضر شود: کل مبلغ وجه الکفاله و وثیقه وصول یا ضبط می شود.
توجه: فرقی نمیکند که متهم خود حاضر شود یا کفیل یا وثیقه گذار او را حاضر کنند.
نکته ۴- چنانچه در نتیجه اجرای این ماده، ارزش مال مورد وثیقه کمتر از مبلغ قرار گردد (کسر حداکثر تا یک چهارم مبلغ کفالت یا وثیقه) همچنان قرار تامین برای احضار های بعدی اعتبار خواهد داشت. اما:
- در صورتی که متهم خود ایداع وثیقه کرده باشد، مکلف است، نسبت به تکمیل وجه قرار اقدام کند
- در صورتی که شخص ثالث از متهم کفالت نموده و یا ایداع وثیقه کرده باشد و رفع مسوولیت خود را درخواست نکند، مکلف است نسبت به تکمیل وجه قرار اقدام کند.
- در صورتی که شخص ثالث، رفع مسوولیت خود را درخواست کند، متهم حسب مورد، نسبت به معرفی کفیل یا وثیقه گذار جدید اقدام میکند.