ماده ۲۲۸ قانون آیین دادرسی مدنی

اثر ادعای جعلیت سند

پس از ادعای جعلیت سند، تردید یا انکار نسبت به آن سند پذیرفته نمی‌شود، ولی چنانچه پس از تردید یا انکار سند، ادعای جعل شود، فقط به ادعای جعل رسیدگی خواهد شد.

در صورتی که ادعای جعل یا اظهار تردید و انکار نسبت به سند شده باشد، دیگر ادعای پرداخت وجه آن سند یا انجام هر نوع تعهدی نسبت به آن پذیرفته نمی‌شود و چنانچه نسبت به اصالت سند همراه با دعوای پرداخت وجه یا انجام تعهد، تعرض شود فقط به ادعای پرداخت وجه یا انجام تعهد رسیدگی خواهد شد و تعرض به اصالت قابل رسیدگی نمی‌باشد.

تفسیر ماده ۲۲۸ قانون آیین دادرسی مدنی

نکته ۱- منظور از «پس از تردید یا انکار سند» این است که اگر سندی مورد انکار یا تردید قرار گرفت و پس از این اظهار و پیش از رسیدگی به اصالت سند، اگر فرصت ادعای جعل وجود داشته باشد، نسبت به آن ادعای جعل شود، دادگاه به ادعای جعل توجه می‌نماید و انکار یا تردید را بی‌اثر می‌شمارد.[۱]

نکته ۲- همزمانی یا توالی ادعای جعل، انکار و تردید: با توجه به مواد ۲۱۹ و ۲۲۸ باید پذیرفت که دادگاه به انکار یا تردید نباید توجه کند زیرا در پی آن و یا هم زمان با آن ادعای جعل شده است؛ به ادعای جعل نیز نباید ترتیب اثر دهد زیرا بدون ذکر دلیل مطرح شده است.

از سوی دیگر هرگاه طرف مقابل نسبت به سندی که منتسب به خود اوست انکار و تردید را هم زمان و یا در مهلت مقرر به گونه پیاپی مطرح نماید، تنها انکار او مورد توجه و رسیدگی قرار می‌گیرد؛

و همچنین اگر نسبت به سندی که منتسب به دیگری است و علیه او ابراز شد، هم زمان و یا در مهلت مقرر به گونه پیاپی انکار و تردید نماید تنها به تردید او ترتیب اثر داده می‌شود؛

زیرا در هریک از دو فرض مزبور اگرچه به اظهار نامتناسب نباید ترتیب اثر داده شود اما اظهار مناسب (انکار یا تردید) باید شنیده شود.[۲]

نکته ۳- بطور مثال، در مورد ادعای جعل نسبت به سند و سپس ادعای پرداخت وجه سند، در صورتی که ادعای جعل شده باشد، دیگر ادعای پرداخت وجه سند پذیرفته نمی‌شود.

نکته ۴- بطور مثال، چنانچه خوانده نسبت عادی منتسب به خود، هم زمان اظهار انکار، تردید و ادعای جعل نماید، دادگاه فقط به ادعای جعل رسیدگی می‌نماید.