ماده ۱۲۱۳ قانون مدنی
مجنون دایمی مطلقاً و مجنون ادواری در حال جنون نمی‌تواند هیچ تصرفی در اموال و حقوق مالی خود بنماید، ولو با اجازه ولی یا قیم خود، لکن اعمال حقوقی که مجنون ادواری در حال افاقه می‌نماید نافذ است، مشروط بر آنکه افاقه او مسلم باشد.
نکته ۱- مجنون را به اعتبار استمرار جنون و عدم استمرار آن به مجنون دایمی یا اطباقی و مجنون ادواری تقسیم کرده اند. مجنون دایمی دارای جنون مستمر و مداوم است، در صورتی که مجنون ادواری حالات متفاوت دارد، گاهی در حال جنون و گاهی در حال افاقه به سر می‌برد.[۳]
نکته ۲- چون مجنون ادواری گاهی در دوران افاقه به سر می‌برد و در این ایام سلامت خود را باز می‌یابد، اعمال حقوقی او در این حال صحیح و معتبر است، به شرط اینکه افاقه او ثابت و محرز باشد.[۱]
نکته ۳- درباره مسلم بودن افاقه نشان این است که در مورد مجنون (خواه دایمی یا ادواری) اصل عدم صلاحیت است و مدعی افاقه باید خلاف آن را ثابت کند.[۲]
نکته ۴- وقایع حقوقی، دسته‌ای از وقایع است که آثار حقوقی آن نتیجه اراده شخص نیست و به حکم قانون به وجود می‌آید، اعم از این که ایجاد واقعه اردای باشد: مانند غصب و اتلاف مال غیر، یا غیرارادی: نظیر فوت و تولد شخص.[۴]
نکته ۵- اعمال حقوقی، کارهای ارادی است که به منظور ایجاد اثر حقوقی خاص انجام می‌شود و قانون نیز اثر دلخواه را بر آن بار می‌کند. به عبارت دیگر، عمل حقوقی کار ارادی است که اثر حقوقی آن با آنچه فاعل می‌خواسته منطبق است: مانند عقود و ایقاعات.[۴]
[ موضوع مرتبط: اعمال حقوقی و وقایع حقوقی ]
۱. صفایی، سید حسین، اشخاص و محجورین، ش۲۴۳، انتشارات سمت.
۲. کاتوزیان، ناصر، اثبات و دلیل اثبات، ج۲، ش۲۶۵، انتشارات میزان.
۳. صفایی، سید حسین، اشخاص و محجورین، ش۲۴۲، انتشارات سمت.
۴. کاتوزیان، ناصر، مقدمه علم حقوق، ش۲۶۳، انتشارات گنج دانش.