ماده ۸۹۷ قانون مدنی

ارث به فرض و قرابت

اشخاصی که گاه به فرض و گاهی به قرابت ارث می‌برند عبارتند از:

پدر، دختر و دخترها، خواهر و خواهرهای اَبی یا اَبَوَینی و کلاله‌ اُمی.

تفسیر ماده ۸۹۷ قانون مدنی

+ مقصود از «کَلاله» خویشان در خط اطراف و به ویژه خواهران و برادران و فرزندان آن ها هستند.[۱]

+ وراثی که گاه به فرض و گاهی به قرابت ارث می‌برند، عبارتند از:

۱) پدر:

در صورتی که متوفی هنگام فوت دارای اولاد نباشد، پدر به قرابت ارث می‌برد و اگر اولاد داشته باشد، پدر به فرض ارث می‌برد که عبارت است از ۱/۶ (یک ششم) ترکه (ماده ۹۰۴ قانون مدنی).

۲) یک دختر:

یک دختر اگر فرزند منحصر متوفی باشد، به فرض ارث می‌برد که فرض او ۱/۲ (یک‌دوم) ترکه است و اگر همراه با فرزند ذکور باشد به قرابت ارث می‌برد (ماده ۹۰۴ قانون مدنی).

۳) دو یا چند دختر:

اگر فرزندان متوفی منحصر به دو یا چند دختر باشد، ایشان به فرض ارث می‌برند که فرضشان جمعا ۲/۳ (دوسوم) ترکه است و اگر متوفی فرزند ذکور هم داشته باشد، دختر‌ها همراه با پسر یا پسر‌ها به قرابت ارث می‌برند که سهم ذکور دو برابر سهم اناث خواهد بود (ماده ۹۰۲ قانون مدنی).

۴) یک خواهر ابوینی یا ابی:

اگر متوفی هنگام فوت، خویشاوند طبق نخست نداشته باشد و در طبقه دوم از خویشاوندان ابوینی یا ابی فقط یک خواهر داشته باشد، این خواهر به فرض ارث می‌برد و فرض او ۱/۲ (یک‌دوم) ترکه است و اگر برادر ابوینی یا ابی هم داشته باشد، خواهر به قرابت و به قاعده ذکور دو برابر اناث ارث می‌برد (ماده ۸۹۹ قانون مدنی).

۵) دو یا چند خواهر ابوینی یا ابی:

اگر وراث متوفی منحصر به وراث طبقه دوم باشد و خویشاوندان ابوینی یا ابی او فقط دو یا چند خواهر ابوین یا ابی باشند، خواهر‌ها به فرض ارث می‌برند که فرض ایشان ۲/۳ ترکه است و اگر ایشان همراه برادر یا برادر‌های ابوینی یا ابی باشند، به قرابت و به قاعده ذکور دو برابر اناث ارث می‌برند (ماده ۹۰۲ قانون مدنی).[۲]