دستورالعمل شماره (29) روابط کار: رسیدگی و اجرای طرح‌های اصلاح ساختار اقتصادی
شماره: ۱۸۵۸۷۷ تاریخ: 1391/11/12
مدیران کل محترم تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان‌ها
سلام علیکم،
دستورالعمل اجرایی طرح‌های اصلاح ساختار اقتصادی با استفاده از مفاهیم مندرج در تبصره 1 ماده 2 قانون بیمه بیکاری و ماده 4 آیین‌نامه اجرایی و به منظور نیل به اهداف وزارت متبوع و با رویکرد تفویض حداکثری اختیارات به مدیران کل اجرایی در سطح استان‌ها در جهت تسریع، تسهیل و روان‌سازی امور، با در نظرگرفتن این نکته بسیار مهم که از تشکل‌های عالی کارفرمایی،کارگری،مدیران کل اجرایی و سایر مبادی ذی‌ربط کسب نظر شده است، مورد بازنگری قرار گرفته و نهایتا پس از بررسی‌های کارشناسی در کارگروه‌های متعدد، در دویست و بیست و یکمین جلسه شورای عالی کار مورخ 1391/7/16 به تصویب رسید که به شرح پیوست جهت اجرا ابلاغ می‌گردد.
اهتمام در اطلاع رسانی، اجرای دقیق و بهره مندی ازاین ظرفیت قانونی،در جهت حفظ و صیانت از حیات اقتصادی واحدهای تولیدی، مورد انتظار می‌باشد.
بدیهی است از تاریخ ابلاغ، این دستورالعمل جایگزین دستورالعمل شماره 52443 مورخ 1389/6/1 می‌گردد.
«مستندات قانوني اجراي طرح‌هاي تغيير ساختار اقتصادي»
*. قانون بيمه بيکاري
ماده 2- بيکار از نظر اين قانون بيمه شده اي است که بدون ميل و اراده بيکار شده و آماده به کار باشد.
تبصره 1- بيمه شدگاني که به علت تغييرات ساختار اقتصادي واحد مربوطه به تشخيص وزارتخانه ذي ربط و تاييد شوراي عالي کار بيکار موقت شناخته شوند، نيز مشمول مقررات اين قانون خواهند بود.
*. آیين نامه اجرايي قانون بيمه بيکاري
ماده 4- هرگونه تغيير يا بازسازي خط توليد، جابجائي کارگاه و ماشين آلات به منظور کاهش وابستگي و بهينه کردن توليد که در راستاي سياستهاي اقتصادي و اجتماعي دولت صورت گيرد تغيير ساختار اقتصادي تلقي مي‌گردد و تصميم گيري در مورد کارکنان اين قبيل کارگاه‌ها که موقتاً بيکار شناخته شده و در چارچوب بند «الف» ماده (7) قانون از مقرري بيمه بيکاري استفاده خواهند نمود، به عهده شوراي عالي کار مي‌باشد.
تبصره 1- مديران و کارفرمايان کارگاه‌هاي موضوع اين ماده موظفند طرح تغيير ساختار اقتصادي واحد خود را که به تصويب وزارتخانه ذي ربط (واحدهاي تابعه در استان‌ها) رسيده است، همراه با تقاضاي کتبي، تعهدات لازم و فهرست اسامي کارکنان مشمول طرح که موقتاً بيکار خواهند شد با ذکر مدت زمان استفاده از مقرري بيمه بيکاري به واحد کار و امور اجتماعي محل تسليم نمايند و پس از تایید طرح توسط شوراي عالي کار نسبت به اجراي آن اقدام کنند.
تبصره 2- واحدهاي کار و امور اجتماعي مکلفند حداکثر ظرف (15) روز پس از دريافت طرح و تقاضاي کتبي، مدارک مربوط را همراه با گزارش بازرسي کار جهت اتخاذ تصميم به شوراي عالي کار ارسال نمايند.
شوراي عالي کار ظرف يک ماه پس از دريافت مدارک مربوط تصميم خود را اعلام خواهد نمود.
*. دستورالعمل چگونگی تشکیل و نحوه اداره شورای عالی کار موضوع ماده (170) قانون کار «مصوب 1387/1/15 هیات وزیران»
ماده 9- شورا می‌تواند در موارد ضروری و به منظور انجام بررسی‌های لازم نسبت به مسایلی که نیاز به کارشناسی دارد، اقدام به تشکیل کارگروه‌های تخصصی نماید.
تعاريف و اصطلاحات:
الف- تعاريف:
1- اصلاح ساختار اقتصادي: هرگونه تغيير يا بازسازي خط توليد، جابجايي کارگاه و ماشين آلات به منظور کاهش وابستگي و بهينه کردن توليد که در راستاي سياستهاي اقتصادي و اجتماعي دولت ضروري باشد، تغيير ساختار اقتصادي تلقي مي‌گردد.
2- بيمه بيکاري: بيمه بيکاري يکي از حمايت‌هاي اجتماعي است و سازمان تامین اجتماعي مکلف است با دريافت حق بيمه مقرر، به بيمه شدگاني که طبق مقررات اين قانون بيکار مي‌شوند مقرري بيمه بيکاري پرداخت نمايد.
3- بيکار از نظر قانون بيمه بيکاري: بيکار از نظر اين قانون بيمه شده اي است که بدون ميل و اراده بيکار شده و آماده به کار باشد.
4- طرح توجيهي: بررسي فني، مالي و اقتصادي و تحليل نتايج اجراي هر پروژه
5- برنامه زمان بندي اجراي طرح: فرآيند تصميم گيري و اجراي کليه مراحل پروژه بر اساس زمان سنجي
6- وثايق و تضامين: تعهدات پيش بيني شده توسط دريافت‌‌‌کننده تسهيلات و حمايتها (متعهد) به ميزان تعهد شده که مي‌تواند چک، سفته و تعهد محضري بر حسب مورد باشد.
7- دستگاه صادر‌‌‌کننده مجوز: سازمان، اداره يا دستگاهي است که ضمن پذيرش مدارک و اسناد لازم از متقاضي، مجوز انجام فعاليت را به صورت پروانه، گواهي يا تاييديه صادر مي‌نمايد.
ب- اصطلاحات:
باتوجه به تکرار برخي مفاهيم زير در سطوح مختلف اين دستورالعمل عبارات زير به اختصار ارائه مي‌گردد.
1- کارگروه: منظور کارگروه فني استاني مي‌باشد که در ادارات کل تعاون،کار و رفاه اجتماعی استان تشکيل مي‌گردد.
2- اداره کل اجرايي: منظور اداره کل تعاون،کار و رفاه اجتماعی استان مي‌باشد.
3- اداره کل ستادي: منظوراداره کل حمايت ازمشاغل و بيمه بيکاري مستقر در وزارت تعاون،کارو رفاه اجتماعي است.
فصل اول: (مدارک لازم جهت تشکيل پرونده در اداره کل اجرایی)
1- طرح توجيهي فني، مالي و اقتصادي اصلاح ساختار: که بايد توسط کارفرما تهيه و ضرورت اجراي طرح تغيير ساختار به تاييد دستگاه صادر‌‌‌کننده مجوز برسد.
2- فرم شماره 1 (تغيير ساختار) پس از تکميل توسط کارفرما باید به تائید رئیس اداره بازرسی کار و مسئول پیشگیری از بیکاری کارگران (مسئول حمایت از مشاغل) و مدیر کل اجرايي رسيده باشد.
3- برنامه زمان بندي اجراي طرح (C.P.M) و مراحل آن و چگونگي بازگشت به کار کارگران (فرم شماره 2)
4- گزارش تفصيلي بازرسي کار از وضعيت واحد مشترکاٌ بین بازرس کار و مسئول پیشگیری (حمایت از مشاغل) تهیه و تکمیل گردد. (فرم شماره 3)
5- در صورتي که طرح به منابع مالي نيازمند باشد تامین منابع مالي به شرح يک يا تلفيقي از موارد زير مشخص و مدارک آن ضميمه گردد.
الف-5) از طريق تسهيلات ريالي: مدارک انعقاد قرارداد پرداخت تسهيلات ريالي از مراجع ذي ربط تامین‌‌‌کننده اعتبار.
ب-5) از طريق فروش سهام: آگهي فروش سهام در روزنامه، آگهي روزنامه رسمي مبني بر واگذاري سهام.
ج-5) معرفي حساب که با توافق کارفرما برداشت از آن با نظارت اداره کل اجرایی و اداره کل تامین اجتماعي استان باشد
د-5) از طريق افزايش سرمايه: صورتجلسه مجمع عمومي مبني بر افزايش سرمايه به علاوه آگهي روزنامه رسمي در مورد انجام آن ضميمه گردد.
ﻫ-5) از طريق تسهيلات ارزي: مصوبه صندوق ذخيره ارزي و يا واحد ارزي بانک عامل به همراه فرمهاي گشايش اعتبار (LC) قراردادهاي ساخت و ثبت سفارش ضميمه باشد.
و- 5) ساير موارد با تاييد کميته استاني
بدیهی است منابع مالی طرح می‌بایست به تایید اعضای کمیته استانی رسیده وپس از آن به همراه مدارک مستند به اداره کل ستادی ارسال گردد.
6- ليست اسامي کارگران مشمول طرح: با توجه به جدول بند الف ماده 7 قانون بيمه بيکاري (فرم شماره 4)
7- آخرين ليست ارسالي اسامي کارگران مشمول طرح، مربوط به آخرين ماه قبل از ارائه تقاضا که به تایید شعبه تامین اجتماعی مربوطه در استان رسیده باشد.
تبصره- کارگرانی که در طول دوره دریافت مقرری بیمه بیکاری مشمول بازنشستگی می‌گردند، از شمول طرح (قرارگرفتن در لیست کارگران تحت پوشش) مستثنی می‌باشند.
8- ميزان کل بدهي‌هاي شرکت به بانکها و موسسات مالي و اعتباري، دستگاه‌هاي اجرايي، اشخاص و يا نهادهاي عمومي دولتي و غير دولتي (فرم شماره 5)
9- تصويري از پروانه تأسيس و پروانه بهره برداري، آخرين آگهي تغييرات شرکت
10- پيش فاکتور ماشين آلات مورد نياز جديد (در صورت نياز برابر طرح ارائه شده)
11- در صورتي که ماشين آلات خارجي خريداري شده باشد، پروفرم ورود ماشين آلات به گمرک يا برگ سبز ترخيص کالا از گمرک ضميمه پرونده گردد.
12- دريافت ضمانتهاي معتبر از کارفرما طبق فرمهاي اخذ تعهد محضري قبل از تصويب طرح در شوراي عالي کار (فرم 6 و 7)
13- توافقنامه کتبی بین تشکل کارگری فعال در کارگاه و کارفرما در خصوص نحوه و میزان پرداخت مابه التفاوت در طول اجرای طرح اصلاح ساختار
تبصره- در کارگاه‌هایی که فاقد تشکل کارگری قانونی می‌باشند،برای این منظور نماینده توافقی تعیین و معرفی می‌گردد.
14-کلیه فرم‌ها می‌بایست به تایید اداره کل استان مربوطه رسیده باشد.
فصل دوم:
الف) کارگروه استاني:
پس از ارائه تقاضاي کتبي و تکميل مدارک و مستندات لازم (شامل فرمهاي 1 تا 5 فصل يک) اداره کل اجرايي به منظور بررسي دقيق، کارگروه طرح‌هاي تغيير ساختار اقتصادي را با حضور افراد ذيل تشکيل مي‌دهد:
بدیهی است دبیرخانه کارگروه مذکور در اداره کل تعاون،کار و رفاه اجتماعی استان (حوزه روابط کار) مستقر خواهد بود.
ب) اعضاي کارگروه:
1- مديرکل اجرایی یا معاون روابط کار (به عنوان رئيس جلسه)
2- مديرکل تامین اجتماعي استان و يا نماينده تام الاختيار او
3- رئيس دستگاه اجرايي ذي ربط صادر‌‌‌کننده مجوز و يا نماينده تام الاختيار او
4- يک نفر نماينده کارفرمايان معرفي شده توسط کانون انجمن‌هاي صنفي کارفرمايي استان
5- يک نفر نماينده تشکل‌هاي کارگري استان با هماهنگي، از کانون هماهنگي شوراهاي اسلامي کار، کانون انجمن‌هاي صنفي کارگري و مجمع نمايندگان کارگران بنا به تشخيص و تاييد مديرکل اجرايي.
6- رئيس اداره بازرسي اداره کل اجرایی
7- مسئول دفتر حراست اداره کل اجرایی
8- مسئول پيشگيري از بيکاري کارگران (حمایت از مشاغل) اداره کل اجرایی استان به عنوان دبيرجلسه (باحق رای)
9-مسئول بیمه بیکاری اداره کل اجرایی (با حق راٌی)
10- در صورت لزوم می‌توان از کارفرما و یا نماینده تام الاختیار وی بدون حق رأی دعوت به عمل آورد.
11- در صورت لزوم مي‌توان نمايندگاني از مؤسسات ذي ربط از قبيل بانکها، شهرداريها، گمرکات، دارايي، محيط زيست و نظاير آن به تشخيص رياست جلسه دعوت نمود. (بدون حق رأي)
ج) چگونگي رسميت جلسه و تصميم گيري:
جلسات با حضور 7 نفر رسميت يافته و تصميمات آن با آراء اکثريت حاضر در جلسه به تاييد خواهد رسيد.
د) وظايف کارگروه:
1- بررسي توجيه اقتصادي و فني طرح
2- بررسي وضعيت نيروي انساني شاغل قبل، بعد و یا در طول اجراي طرح.
3- بررسي برنامه زمان بندي اجراي طرح و مراحل اجراي آن و چگونگي بازگشت به كار كارگران در موعد مقرر
4- بررسي وضعيت مالي شرکت (بدهي، اموال و دارایي‌ها)، پيش بيني و تامین منابع مالي مورد نياز جهت اجراي طرح
5- بررسي مدارك مربوط به تامین منابع مالي از قبيل فروش يا افزايش سهام، گشايش اعتبار اسنادي و قراردادهاي ساخت ماشين‌آلات خارجي يا داخلي و نظاير آن
6- بررسی چگونگی پرداخت مابه التفاوت حقوق و مزایا ی کارگران و اخذ توافقات لازم با طرفین
7- ايجاد هماهنگي با ساير دستگاه‌هاي اجرايي استان در جهت رفع مشکلات و موانع احتمالي اجرايي طرح بعد از صدور مصوبه شوراي عالي کار.
8- کارگروه، پس از بررسي‌هاي انجام شده و در صورت تاييد طرح، مراتب را به همراه کليه مدارک و مستندات مربوط در فصل اول جهت طي مراحل اداري و ارائه به شوراي عالي کار به اداره کل ستادي ارسال خواهد نمود. (فرم شماره 8)
مسئولیت حسن اجرای مصوبات به عهده مدیر کل اجرایی بوده وپیگیری مستمر،نظارت جامع وکامل تا حصول نتیجه نهایی به عهده مدیر کل ستادی خواهد بود.
فصل سوم: (وظایف اداره کل ستادی)
1- تطبيق مدارک ارسالي از ادارات کل اجرايي با مستندات مندرج در دستورالعمل حداکثر ظرف مدت 7 روز کاری
2- پیگیری و اخذ مدارک بمنظور رفع نواقص و ايرادهاي ارسالي از سوي اداره کل اجرایی حداکثر ظرف مدت 10روز کاری
3- بررسی کارشناسی و اعلام نظر نهایی در خصوص طرح‌های مصوب و ارسال به معاونت روابط کار و دبیرخانه شورای عالی کارجهت اخذ تصمیم نهایی در شورای عالی کار
4- پیگیری اجرای مصوبات شورای عالی کار پس از ابلاغ مصوبات توسط معاونت روابط کار و دبیر شورای عالی کار
فصل چهارم: (نظارت)
به منظور مراقبت از چگونگي انجام تعهدات ايجاد شده توسط کارفرما در جهت اجراي طرح‌هاي تغيير ساختار اقتصادي نظارت به شرح زير انجام مي‌شود:
الف) اعمال نظارت توسط کارگروه فنی استانی:
1- نظارت بر بازگشت به کارکارگران مشمول طرح طي مراحل تعيين شده برابر برنامه زمان بندي
2- ارسال گزارش پيشرفت فيزيکي طرح و بررسي و اظهار نظر کارگروه هر دو ماه يکبار به اداره کل ستادي
3- اظهار نظر درخصوص توقف طرح، بازگشت به کارکارگران، اجراي وثايق و تضامين طرح‌هاي ناموفق و اعلام آن به اداره کل ستادي
4- دريافت و بررسي مستمر گزارش 45 روزه بازرس کار استان و اظهار نظر در خصوص پيشرفت فيزيکي طرح منطبق با برنامه زمان بندي ارائه شده.
ب) اعمال نظارت توسط اداره کل ستادی:
1- بازديد و نظارت بر عملکرد کارگروه و مطابقت تصميمات آن با مفاد دستورالعمل و مصوبات شورای عالی کار
2- اخذ گزارشات لازم از استان مبني بر نحوه پيشرفت طرح‌ها برابر دستورالعمل
3- تهيه گزارشات ادواري سه ماهه از نحوه اجراي طرح‌هاي اصلاح ساختار
