دستورالعمل شماره (12) روابط کار: ارزیابی و بررسی پرونده‌های مراجع حل اختلاف
شماره: ۱۰۰۶۰۸ تاریخ: 1388/10/1
مدیران کل محترم کار و امور اجتماعی استان‌ها
سلام علیکم
همانگونه که مطلعید هر سال بررسی عملکرد مراجع حل اختلاف سراسر کشور، توسط کارشناسان دفتر تنظیم و نظارت بر روابط کار انجام می‌گیرد و براساس شاخص‌های ارزیابی، و بررسی پرونده‌های آن مراجع و سایر موارد دیگر امتیازاتی به ادارات کل کار و امور اجتماعی استان‌ها اختصاص می‌یابد. برهمین اساس استاندارد سازی شاخص‌های روابط کار و اصلاح فرآیند ارزیابی عملکرد یکی از برنامه‌های فوق‌العاده این معاونت بوده است. پس از بررسی‌های کارشناسی و تجزیه و تحلیل موضوع توسط کارگروه مربوط در نهایت شاخص‌های ارزیابی در قالب جدول و چک‌لیست‌های پیوست، همراه با امتیازات مربوط به آن تهیه و تنظیم شده است. از آنجایی که در نظر است از ابتدای سال آتی (۱۳۸۹) نظارت بر عملکرد ادارات کار و امور اجتماعی و مراجع حل اختلاف با کمک کارگروه خودارزیابی حوزه روابط کار در هر استان انجام شود، ضمن ارسال فرم مربوط به شاخص‌های بررسی عملکرد و شیوه نامه مربوط نکات زیر برای آگاهی و اجرا ابلاغ می‌شود:
۱- فرم مربوط به شاخص‌های ارزیابی ادارات کار و امور اجتماعی شهرستانها شامل چهار بخش می‌باشد که عبارتند از:
الف- شاخص‌های عمومی ارزیابی.
ب- شاخص‌های ارزیابی فرآیند دادرسی که خود شامل سه زیربخش می‌باشد.
ج- امتیازات مربوط به بررسی نرم‌افزار مراجع حل اختلاف.
د- جدول امتیازدهی مربوط به میانگین مدت زمان رسیدگی در مراجع و آرای سازشی و گزارشات اصلاحی شورای سازش
۲- کارگروه خودارزیابی تخصصی روابط کار، که توسط مدیر کل کار و امور اجتماعی استان به تعداد مورد نیاز انتخاب می‌شود، ضمن بررسی پرونده‌ها که به صورت تصادفی انتخاب شده است، می‌بایست نسبت به امتیازدهی و اختصاص نمرات برای هر شهرستان اقدام نمایند.
اسامی اعضای کارگروه می‌بایست قبل از آغاز فرآیند خودارزیابی به دفتر تنظیم و نظارت بر روابط کار اعلام شود.
۳- تعداد پرونده‌هایی که می‌بایست مورد بررسی قرار گیرند به شرح ذیل تعیین می‌شوند:
الف- ادارات کار و امور اجتماعی دارای تا ۵۰ پرونده در طول ۶ ماه: تمام شماری.
ب- ادارت کار و امور اجتماعی دارای تا ۲۰۰ پرونده در طول ۶ ماه: ۲۰% پرونده‌ها.
ج- ادارت کار و امور اجتماعی دارای بیش از ۲۰۰ پرونده در طول ۶ ماه: ۱۰% پرونده‌ها.
۴- کار گروه‌های خودارزیابی موظفند نسبت به بررسی عملکرد ادارات کار و امور اجتماعی در پایان هر نیمسال اقدام نموده و ادارات کل موظفند فرم‌های تکمیل شده را به تفکیک هر اداره کار و امور اجتماعی، حداکثر تا پایان مهرماه و نیمه اول اردیبهشت به دفتر تنظیم و نظارت بر روابط کار ارسال نمایند.
۵- کارشناسان دفتر تنظیم و نظارت بر روابط کار در بازرسی‌های ادواری با مبنا قرار دادن نتایج خودارزیابی نسبت به اعتبارسنجی خودارزیابی و تعیین امتیازات ادارات کار و امور اجتماعی و اداره کل مربوط اقدام می‌نمایند. در هر حال نتایج ارزیابی دفتر تنظیم و نظارت بر روابط کار ملاک تعیین امتیاز و رتبه ادارات کل کار و امور اجتماعی خواهد بود.
۶- در صورت بروز هرگونه ابهام در اجرای این دستورالعمل و ضمائم مربوط دفتر تنظیم و نظارت بر روابط کار مرجع پاسخگویی و رفع ابهام خواهد بود.
۷- مدیران کل کار و امور اجتماعی استان‌ها مسئول حسن اجرای این دستورالعمل می‌باشند.
وزارت کار و امور اجتماعی
بررسی عملکرد اداره کار و امور اجتماعی شهرستان………………………..
معاونت روابط کار
دفتر تنظیم و نظارت بر روابط کار
1- چک‌لیست شاخص‌های عمومی ارزیابی اداره کار و امور اجتماعی شهرستان…………………
2- چک‌لیست‌های مربوط به شاخص‌های ارزیابی فرآیند دادرسی:
2-1- چک‌لیست مربوط به شاخص‌های ارزیابی فرآیند دادرسی (اصلی- الف):
2-2- چک‌لیست مربوط به شاخص‌های ارزیابی فرآیند دادرسی: (اصلی- ب)
2-3- چک‌لیست مربوط به شاخص‌های ارزیابی فرآیند دادرسی: (فرعی)
3- بررسی کاربرد نرم‌افزار مراجع حل اختلاف
4- جداول امتیازدهی مربوط به میانگین مدت رسیدگی و آرای سازشی
وزارت کار و امور اجتماعی
شیوه‌نامه تکمیل چک‌لیست‌ها و جداول و امتیازدهی مربوط به شاخص‌های ارزیابی روابط کار
معاونت روابط کار
دفتر تنظیم و نظارت بر روابط کار
1- چک‌لیست شاخص‌های عمومی ارزیابی اداره کار و امور اجتماعی
1- منظم بودن دفاتر صورتجلسات هيات تشخيص و حل اختلاف:
الف) اسامي و امضاء نمايندگان کارگر و کارفرما و دولت در ذيل دفاتر صورتجلسات تنظيمي درج شود (5 امتياز)
ب) در دفاتر صورتجلسات تنظيمي انشاي راي کامل بوده و خلاصه نويسي نباشد (5 امتياز)
ج) شماره گذاري اوراق دفاتر صورتجلسات تنظيمي و دو نسخه اي (5 امتياز)
2- منظم بودن نوبت دهي:
الف) از دفتر مخصوص يا نرم‌افزار براي نوبت دهي استفاده شود (3 امتياز)
ب) تاريخ نوبت دهي بر اساس دادخواست ارايه شده باشد (3 امتياز)
ج) تاريخ و ساعت در دفتر بطور منظم قيد گردد (3 امتياز)
د) دفاتر مخصوص نوبت دهي در سطح استان يکسان باشد(3 امتياز)
هـ) در دفتر نوبت دهی نام خواهان،خوانده و تاریخ جلسه بر اساس فرم پیشنهادی اداره کل قید گردد. (3 امتیاز)
3- معتبر بودن اعتبارنامه‌هاي اعضاء:
چنانچه اعتبارنامه‌هاي تمام اعضاء معتبر باشد امتياز کامل لحاظ گردد در غير اين صورت متناسب با اعتبارنامه‌هاي فاقد اعتبار، امتياز کم گردد.
4- مناسب بودن محل تشکيل جلسات مراجع حل اختلاف:
الف) اختصاص فضاي مناسب براي محل تشکيل جلسات مراجع حل اختلاف (5 امتياز)
ب) استفاده از امکانات اداري مناسب براي تشکيل جلسات، نظیر استفاده از مشخصات همه اعضا در روی میز جلسه (5 امتياز)
ج) وجود محل مناسب براي استقرار نمايندگان کارگر و کارفرما، خوانده و خواهان (5 امتياز)
5- منظم بودن بايگاني پرونده‌ها:
الف) داشتن فضای مناسب براي بايگاني پرونده‌ها و مکاتبات حوزه روابط کار (5 امتياز)
ب) مناسب بودن نحوه بايگاني پرونده‌ها و نامه‌ها و ساير اسناد و مدارک (5 امتياز)
ج) استفاده از دفاتر مخصوص بايگاني مانند اندیکس و انديکاتور يا نرم‌افزار مربوط (5 امتياز)
6- حضور منظم اعضاي مراجع حل اختلاف در جلسات هيات:
چنانچه تمام جلسات مراجع حل اختلاف با حضور همه اعضاء تشکيل گردد، امتیاز کامل لحاظ گردد، در صورتی که بعضی از جلسات به صورت نامنظم برگزار می‌گردد، متناسب با آن امتیاز کسر گردد.
7- ارزيابي آموزش تخصصي کارشناسان روابط کار:
در صورتي که آموزش‌هاي تخصصي مرتبط با مباحث روابط کار به طور منظم در مرکز استان و يا شهرستانها انجام مي‌گيرد امتياز کامل درج گردد، در غير اين صورت متناسب با ضعف برگزاري دوره‌هاي آموزشي، نمره کمتري لحاظ گردد.
8- ابلاغ منظم و به موقع قوانين، نامه‌ها و دستورالعمل‌هاي مربوط به ادارات و کارشناسان ذيربط:
الف) ابلاغ کامل قوانين و آيين‌نامه‌ها ودستورالعمل‌ها از مرکز استان به کليه کارکنان و کارشناسان روابط کار در سطح استان (15 امتياز )
ب) ابلاغ قوانين و‌آيين‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها به همکاران شاغل در مرکز استان و تعدادي از شهرستانها (12 امتياز)
ج) ابلاغ قوانين و آيين‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها به همه همکاران مربوطه در مرکز استان (8 امتياز)
د) ابلاغ قوانين و‌آيين‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها به تعداد محدودي از همکاران در مرکز استان (4 امتياز)
در صورتی که ابلاغ به هیچ عنوان صورت نگرفته است امتیاز صفر لحاظ گردد.
9- انطباق پست و شغل روابط کار:
چنانچه در بازدید از شهرستانها و مرکز استان روسای هیات تشخیص و یا همکاران شاغل در روابط کار بر اساس پست خود در شغل مربوطه به کار گرفته شده باشند، امتیاز کامل درج گردد و در غیر این صورت به تناسب عدم انطباق، امتیاز کسر گردد.
10- ارايه مشاوره قبل از دادخواست:
ايجاد واحد مشاوره مستقل و استفاده ازکارشناس روابط کار مجرب بمنظور ارايه مشاوره دقيق به مراجعين،یا در صورت عدم امکان ایجاد فضای مناسب اتاق مشاوره،چنانچه مشاوره توسط رئیس یا کارشناسان مربوطه انجام می‌شود، امتیاز کامل لحاظ گردد.
2- چک‌لیست‌های مربوط به شاخص‌های ارزیابی فرآیند دادرسی
2-1- چک‌لیست مربوط به شاخص‌های ارزیابی فرآیند دادرسی (اصلی- الف):
1- راي داراي استدلال باشد:
هیات با توجه به اسناد و مدارک موجود در پرونده، و اقرار طرفین دعوی، موارد را به دقت بررسی کرده و توجیه منطقی و دلایل قانونی کافی برای رد یا اثبات موارد خواسته آورده و در صدور آرائی نظیر اخراج، قطع رابطه کاری، بازگشت به کار و… دلایل آن به صورت دقیق ذکر گردد. به بیان دیگر صرفاً اقدام به پذيرش يا عدم پذيرش موارد خواسته بدون ذکر دلیل نشود.
2- رعايت استنادات درست به موارد قانوني و به تفکيک باشد:
الف) استنادات قانوني نوشته شده باشد.
ب) استنادات قانوني درست لحاظ گردد.
ج) استنادات قانوني به تفکيک در جلوي آيتم‌هاي خواسته شده درج گردد.
در صورتی که موارد ذیل به طور دقیق اجرا گردد،امتیاز کامل لحاظ شود و در غیر این صورت متناسب با نقص در پرونده‌ها امتیاز کسر گردد.
3- نسبت به همه موارد خواسته یا تجدید نظر خواسته نفياً يا اثباتاً اظهار نظر شده باشد:
بدين معنا که با توجه به خواسته خواهان در برگ دادخواست، نسبت به موارد خواسته شده در راي اظهار نظر شود، چه از لحاظ اينکه نفي گردد و رد شود و يا اثبات و تائيد گردد.
4- اجرای دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های حوزه روابط کار:
در صورتی که آرای صادره مرتبط با دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های حوزه روابط کار بوده و به آنها استناد نیز شده باشد، امتیاز کامل لحاظ گردد، در غیر این صورت به نسبت، امتیاز کسر گردد.
2-2- چک‌لیست مربوط به شاخص‌های ارزیابی فرآیند دادرسی (اصلی- ب):
1- قيد کردن زمان کارکرد احراز شده در راي:
در مواردی که لازم است در آرای صادره مدت زمان کارکرد شاکي به صورت ماهانه يا سالانه يا روزانه و يا به صورت ابتدايي و انتهايي قید گردد، در صورت رعایت این نکته در همه پرونده‌ها امتیاز کامل لحاظ گردد.
2- قيد کردن مبناي مبلغ محاسبه شده براي سنوات و ساير مطالبات:
بدين معنا که دقيقاً در راي ذکر گردد که مطالبات محاسبه شده اعم از سنوات، عيدي و غيره بر اساس چه دستمزد ماهانه يا ساعتي يا روزانه محاسبه شده است.
2-3- چک‌لیست مربوط به شاخص‌های ارزیابی فرآیند دادرسی: (فرعی)
1- رعايت مقررات مربوط به دادخواست:
موارد زير در اين بند مد نظر قرار گيرد:
الف) استفاده از فرم طراحي شده توسط وزارت متبوع
ب) دارا بودن مشخصات خواهان و خوانده
ج) ثبت در دبيرخانه
د) تاريخ دادخواست
هـ) دارا بودن امضاء
در صورتي که همه موارد در پرونده‌هاي بررسي شده رعايت شود نمره کامل لحاظ گردد، در غير اين صورت با توجه به پرونده‌هاي داراي نقص امتياز پايين تري لحاظ شود.
2- ارسال برگ دادخواست و ضمائم آن با ضمائم دعوتنامه:
الف) استفاده از فرم قانوني دعوت نامه
ب) ارسال برگ دادخواست به همراه دعوتنامه
ج) درج ارسال دادخواست در متن دعوتنامه
در صورتي که همه موارد در پرونده‌هاي بررسي شده رعايت شود نمره کامل لحاظ گردد، در غير اين صورت با توجه به پرونده‌هاي داراي نقص امتياز پايين تري لحاظ شود.
3- عدم خط خوردگي و لاک گرفتگي آراء:
در پرونده‌هاي که خط خوردگي و لاک گرفتگي وجود دارد امتياز پايين تري لحاظ گردد.
4- تايپ راي:
در صورت تايپ راي نمره کامل در غير اين صورت نمره صفر لحاظ گردد.
5- تنظيم صورتجلسه و انشاي راي در انتهاي آن:
به معني نوشتن اظهارات کامل خواهان و خوانده در دفتر صورتجلسه و انشاي راي در انتهاي آن، که نمره کامل لحاظ گردد.در غیر این صورت نمره‌‌ای لحاظ نگردد.
6- رعايت فرجه قانوني اعتراض به راي هيات تشخيص:
رعايت اين فرجه، بدين معناست که از زمان ابلاغ راي هيات تشخيص به طرفين دعوي تا زمان اعتراض 15 روز فرجه قانوني رعايت شود، اگر در بين پرونده‌هاي بررسي شده اين فرجه در همه موارد رعايت شده بود نمره کامل و در غير اين صورت به نسبت پروند‌هايي که اين فرجه را رعايت ننموده‌اند، امتياز کمتري لحاظ گردد.
7- رعایت مقررات مربوط به تحقیق:
چنانچه در بررسي پرونده‌ها مشخص شد تحقيق ظرف يک هفته انجام شده است و در گزارش تحقیق تمام موارد خواسته شده از طرف هیات مورد ارزیابی دقیق قرار گرفته باشد، امتياز کامل لحاظ گردد، بنابراين متناسب با پرونده‌هايي که انجام تحقيق با تاخير صورت مي‌گيرد و یا و موارد خواست شده به درستی مورد تحقیق و بررسی قرار نمی‌گیرد امتياز پايين تري اختصاص داده شود.
8- ثبت مدارک و مستندات ارائه شده طرفين دعوي:
مدارک و مستندات ارائه شده طرفين دعوي در پرونده بايد به ثبت برسد، بنابراين در بررسي پرونده‌ها اگر مشکلي در اين زمينه وجود نداشت امتياز کامل و در غير اين صورت متناسب با پرونده‌هاي ناقص امتياز کمتري لحاظ گردد.
9- اینکه راي، حکم يا قرار است، مشخص باشد:
در پرونده‌هاي که راي بصورت حکم يا قرار نوشته مي‌شود امتياز کامل و به تناسب عدم تعيين راي در بعضي از پرونده‌ها، امتياز کمتري لحاظ گردد.
10- راي داراي مبالغ ريالي به عدد و حروف باشد:
الف) در صورتي که همه پرونده‌ها داراي مبالغ ريالي به عدد و حروف بودند نمره کامل لحاظ شود.
ب) اگر فقط داراي مبالغ ريالي به عدد بوده و مبالغ به حروف درج نشده یا بالعکس، نصف نمره لحاظ شود.
11- مبالغ راي صادره به تفکيک مطالبات مشخص باشد:
الف) در صورتي که در همه پرونده‌هاي بررسي شده، مبالغ راي صادره به تفکيک مطالبات مشخص شده باشد، نمره کامل لحاظ مي‌گردد.
ب) اگر برخي از پرونده‌ها واجد شرايط بود، نصف نمره و اگر هيج يک از پروندها مبالغ راي را به تفکيک ننوشته بود امتياز صفر لحاظ شود.
12- در خصوص رای هیات تشخیص، در هیات حل اختلاف به صورت مشخص اظهارنظر شده باشد:
اگر در خصوص راي هيات تشخيص به طور کامل و مشخص در راي هيات حل اختلاف اظهار نظر شده باشد، نمره کامل و اگر اشاره اي به آن نشده باشد، امتياز صفر لحاظ گردد.
13- آرا صادره حائز اسامی و سمت و امضا همه اعضا باشد:
در صورتي که در آراء صادره تنها به امضاء اکتفا شد و آراء فاقد اسامي بود نصف نمره و اگر هم اسامي و هم امضاء داشت نمره کامل را به خود اختصاص دهد.اگر اکثر پرونده‌ها فاقد امضاء و اسامي بود نمره 4 و در صورتي که همه پرونده‌ها دچار اين مشکل بودند امتياز صفر لحاظ گردد.
14- رعایت مقررات مربوط به ابلاغ:
ابلاغ بايد دارای چهار ويژگي باشد:
- برگ دعوتنامه یا ابلاغ رای باید داراي تاريخ باشد.
- نام و نام خانوادگي مامور ابلاغ در برگ دعوتنامه یا ابلاغ رای درج شود.
- امضاي مامور ابلاغ ذیل برگ دعوتنامه یا ابلاغ رای درج شود.
- نام گيرنده ابلاغ در برگ دعوتنامه یا ابلاغ رای درج شود.
اگر در همه پرونده‌ها اين چهار مورد رعايت شد امتياز کامل و به ترتيب اگر هر کدام از اين موارد رعايت نشده بود، به همان نسبت امتياز پايين تري اختصاص داده می‌شود.
15- برگ شماری پرونده:
در صورتي که همه پرونده‌هاي بررسي شده برگ شماري شده باشد امتياز کامل و به همان ترتيب اگر بعضي از پروندها برگ شماري نشده باشد، از امتياز کسر خواهد شد.
16- اخذ معرفی‌نامه از نمایندگان کارگر و کارفرما برای شرکت در جلسات:
در صورت حضور نمايندگان کارگر و کارفرما براي شرکت در جلسات، معرفی نامه از آنها اخذ گردد امتياز کامل و در غير اين صورت به همان ترتيب که پروندها اين نقض را داشتند امتياز کمتري اختصاص داده می‌شود.
17- عدم ارجاع بی مورد پرونده‌ها به تحقیق:
در پرونده‌هاي که نيازي به تحقيق نبوده، اما به تحقيق ارجاع شده امتياز پايين و پرونده‌هایي که نياز به تحقيق داشته و درست ارجاع شده، امتياز کامل اختصاص داده خواهد شد.
شيوه تکميل و امتيازدهي چک ليست مريوط به بررسی نرم‌افزار مراجع حل اختلاف و جداول مربوط به میانگین مدت زمان رسیدگی و آرای سازشی نيز همانند موارد قبلي بوده و به دليل وضوح نيازي به توضيح ندارد.