ماده ۸۴ قانون آیین دادرسی مدنی

+ ایراد در لغت، از جمله به مفهوم «خرده گرفتن، بهانه گرفتن و اعتراض کردن» نیز آمده است.[۱]

+ تعریف ایراد: ایراد، عبارت است از وسیله‌ای که خوانده، معمولا در جهت ایجاد مانع موقتی یا دائمی بر جریان رسیدگی به دعونای مطروحه و یا بر شکل‌گیری مبازره در اصل و ماهیت حق مورد ادعا، به منظور بازداشتن موقت یا دائم خواهان از پیروزی، به کار می‌گیرد. به عبارت دیگر، طرح ایراد به منزله رد موقتی یا دائمی مبارزه نسبت به اصل و ماهیت حق مورد ادعای رقیب است.

برای مثال خواهان، دعوای بطلان سند اقامه نموده است، خوانده در دفاع، ایراد می‌نماید که دادگاهی که مرجع دادخواست قرار گرفته صالح نیست یا خواهان نفعی در این دعوا ندارد یا سمت شخصی که به نمایندگی از خواهان اقامه دعوا نموده، محرز نیست و … .[۱]

+ دفاع شامل دو قسم است:

۱) دفاع ماهوی:

در دفاع ماهوی خوانده، با ابراز دلیل سعی در اثبات بی‌حقی خواهاان می‌نماید. مثلا با ارائه رسید پرداخت طلب، ثابت می‌نماید که دعوای مطالبه طلب خواهان بلاوجه است.

۲) دفاع شکلی:

به دفاع شکلی «ایراد» نیز گفته می‌شود. از نظر اصطلاحی ایراد به هر گونه اعتراض و یا اشکال شکلی گفته می‌شود که خوانده در برابر ادعای خواهان به منظور رد همیشگی ادعای او و یا ایجاد مانع موقتی برای رسیدگی به این ادعا، مطرح می‌نماید.

دفاع ماهوی همیشه در همه جلسات و مراحل دادرسی قابل طرح و قابل استماع است. ولی قانونگذار برای زمان طرح ایراد، مقرراتی وضع کرده است (ماده ۸۸ قانون آیین دادرسی مدنی).

طرح ایراد علی القاعده باید محدودیت زمانی داشته باشد. بعضی از مصادیق ایرادات که در ماده ۸۴ احصاء شده است، می‌تواند به صورت دفاع ماهوی مطرح شوند. ولی طرح آن به صورت ایراد، در محدوده زمانی که قانونگذار مشخص کرده است، این خاصیت را دارد که دادگاه باید قبل از ورود در ماهیت دعوا، نسبت به وارد بودن یا نبودن آن اتخاذ تصمیم نماید. ولی اگر ایراد خارج از مهلت زمانی مقرر مطرح شود و آن ایراد طبیعیت دفاع ماهوی نیز داشته باشد، خوانده می‌تواند آن را در زمره دفاعیات ماهوی مطرح نماید و دادگاه به هنگام صدور رای باید آن را مدنظر قرار دهد، ولی تکلیف ندارد، به صورت جداگانه راجع به آن تعیین تکلیف نماید (مانند ایرادات مذکور در بندهای ۷ و ۸ ماده ۸۴)[۲]