رای شماره 1481 مورخ 1؍9؍1401 ‌‌هیات عمومی دیوان عدالت اداری: شرایط داوطلبان عضویت در ‌‌هیات مدیره و بازرسان انجمن‌‌‌‌های صنفی و کانون‌‌‌‌های مربوط

رای شماره 1481 مورخ 1؍9؍1401 ‌‌هیات عمومی دیوان عدالت اداری در خصوص ابطال ماده (۹) آیین‌نامه چگونگی تشکیل، حدود وظایف و اختیارات و نحوه عملکرد انجمن‌‌‌‌های صنفی و کانون‌‌‌‌های مربوط، مصوب 3؍8؍1389

تاریخ دادنامه: 1؍9؍1401

شماره دادنامه: ۱۴۸۱

شماره پرونده: ۹۹۰۲۵۹۳

مرجع رسیدگی: ‌‌هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای سید امیرحسین سیدی

موضوع شکایت و خواسته: ابطال ماده ۹ آیین‌نامه چگونگی تشکیل، حدود وظایف و اختیارات و نحوه عملکرد انجمن‌‌‌‌های صنفی و کانون‌‌‌‌های مربوط مصوب 3؍8؍1389

گردش کار:

شاکی به موجب دادخواستی ابطال ماده ۹ آیین‌نامه چگونگی تشکیل، حدود وظایف و اختیارات و نحوه عملکرد انجمن‌‌‌‌های صنفی و کانون‌‌‌‌های مربوط مصوب 3؍8؍1389 را به استناد مواد ۲۷، ۱۳۰، ۱۳۱، ۱۳۶ و ۱۵۷ قانون کار، تبصره ۱ ماده واحده قانون رفع موانع اجرایی قانون بیمه‌‌‌‌های اجتماعی کارگران ساختمانی و نحوه مجازات متخلفان، مواد ۸، ۹ و ۱۰ آیین‌نامه مشاوران حفاظت فنی و خدمات ایمنی و به دلیل مغایرت مقرره مورد اعتراض با قاعده فقهی نفی سبیل و آیه ۳۸ سوره شورا، آیه ۱۱۳ سوره هود و آیات ۶۵ و ۱۴۱ سوره نساء خواستار شده است.

متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:

وزیران عضو کارگروه ‌‌‌‌‌تصویب‌نامه شماره ۷۲۸۸۴؍ت۳۴۴۵۲ ه- مورخ 9؍11؍1384 به استناد تبصره ۵ ماده ۱۳۱ قانون کار- مصوب ۱۳۶۹– و با رعایت ‌‌‌‌‌تصویب‌نامه یاد شده، آیین‌نامه چگونگی تشکیل، حدود وظایف و اختیارات و نحوه عملکرد انجمن‌‌‌‌های صنفی و کانون‌‌‌‌های مربوط را به شرح زیر تصویب نمودند:

آیین‌نامه چگونگی تشکیل، حدود وظایف و اختیارات و نحوه عملکرد انجمن‌‌‌‌های صنفی و کانون‌‌‌‌های مربوط

……..

فصل دوم: ‌‌هیات موسس و ارکان انجمن‌‌‌‌های صنفی و کانون‌‌‌‌های مربوط

…….

ماده ۹- شرایط داوطلبان عضویت در ‌‌هیات مدیره و بازرسان تشکل‌‌‌‌های موضوع این آیین‌نامه به شرح زیر می‌باشد:

۱- تابعیت جمهوری اسلامی ایران

۲- التزام عملی به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

۳- عدم وابستگی به احزاب و گروه‌‌‌‌های سیاسی غیر قانونی

۴- نداشتن محکومیت قطعی کیفری موثر

۵- داشتن حسن شهرت

۶- عدم اعتیاد به مواد مخدر

در پاسخ به شکایت مذکور، معاون حقوقی رییس جمهور به موجب لایحه شماره ۴۴۹۶۵؍۱۳۴۹۵۵ مورخ 20؍11؍1399 توضیح داده است که:

پیش از این دادخواست مشابهی (موضوع پرونده شماره ۹۷۰۲۱۹۲)، به این معاونت واصل و با توجه به رسیدگی قبلی ‌‌هیات تخصصی کار، بیمه و تامین اجتماعی دیوان عدالت اداری نسبت به موضوع شکایت و صدور دادنامه شماره ۹۹۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۰۷۹۲ مورخ 2؍6؍1399، مبنی بر عدم مغایرت قانونی ماده (۹) آیین‌نامه یاد شده و اعتبار امر مختوم، اتخاذ تصمیم شایسته دائر بر رد دادخواست با استناد به ماده ۸۵ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ۱۳۹۲، مورد درخواست است.

در پاسخ به ادعای شاکی مبنی بر خلاف شرع بودن مقرره مورد شکایت، قائم مقام دبیر شورای نگهبان به موجب نامه شماره 32672؍102 مورخ 1؍6؍1401 اعلام کرده است که: “موضوع ماده ۹ آیین‌نامه چگونگی تشکیل، حدود وظایف و اختیارات و نحوه عملکرد انجمن‌‌‌‌های صنفی و کانون‌‌‌‌های مربوط، در جلسه مورخ 29؍4؍1401 فقهای معظم شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار گرفت که به شرح ذیل اعلام نظر می‌گردد:

همان طور که قبلاً طی نامه شماره 6951؍102؍97 مورخ 2؍6؍1397 اعلام شده است، با توجه به حدود و اختیارات اعضاء ‌‌هیات مدیره و بازرسان تشکل‌‌‌‌های مذکور، عدم ذکر شرط ایمان، اسلام و وثاقت، دارای توالی فاسد بوده و خلاف شرع می‌باشد.

‌‌هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1؍9؍1401 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای ‌‌هیات عمومی

قائم مقام دبیر شورای نگهبان به موجب نامه شماره 32672؍102 مورخ 1؍6؍1401 و در رابطه با جنبه شرعی ماده ۹ آیین‌نامه چگونگی تشکیل، حدود وظایف و اختیارات و چگونگی عملکرد انجمن‌‌‌‌های صنفی و کانون‌‌‌‌های مربوطه مصوب 3؍8؍1389 اعلام کرده است که: «همانطور که قبلاً طی نامه شماره 6951؍102؍97 مورخ 2؍6؍1397 اعلام شده است، با توجه به حدود و اختیارات اعضای ‌‌هیات مدیره و بازرسان تشکل‌‌‌‌های مذکور، عدم ذکر شرط ایمان، اسلام، وثاقت دارای توالی فاسد بوده و خلاف شرع می‌باشد.» بنابراین مستند به حکم مقرر در تبصره ۲ ماده ۸۴ و ماده ۸۷ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ مبنی بر لزوم تبعیت ‌‌هیات عمومی دیوان عدالت اداری از نظر فقهای شورای نگهبان در خصوص جنبه شرعی مقررات اجرایی، ماده ۹ آیین‌نامه چگونگی تشکیل، حدود وظایف و اختیارات و چگونگی عملکرد انجمن‌‌‌‌های صنفی و کانون‌‌‌‌های مربوطه مصوب 3؍8؍1389 در حد مقرر در نظریه فقهای شورای نگهبان خلاف شرع بوده و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و مواد ۱۳ و ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ از تاریخ تصویب ابطال می‌شود.

رییس ‌‌هیات عمومی دیوان عدالت اداری- حکمتعلی مظفری