ماده ۲۳۹ قانون آیین دادرسی مدنی
ممنوعیت ترغیب یا منع از گواهی
دادگاه نمی‌تواند گواه را به ادای گواهی ترغیب یا از آن منع یا او را در کیفیت گواهی راهنمایی یا در بیان مطالب کمک نماید، بلکه فقط مورد گواهی را طرح نموده و او را در بیان مطالب خود آزاد می‌گذارد.
نکته ۱- ماده ۲۳۹ در مقام بیان ممنوعیت تعتعه شهود است. گفته شده است: «تعتعه در لغت عبارت از آن است که شخص در سخنان طرف قولا مداخله نموده و وی را به مشقت اندازد به نحوی که موجب تردید در سخنانش گردد».[۱]
نکته ۲- ترغیب به ادای گواهی، منع از ادای گواهی، راهنمایی گواه در کیفیت گواهی و کمک به گواه در بیان مطالب مواردی است که قاضی و دادرس از ارتکاب آنها ممنوع شده است.
← اما در صورتی که گواه مطالبی را بیان نماید که هیچ ارتباطی به موضوع شهادت ندارد و قاضی به او متذکر شود اگر در خصوص مورد شهادت مطلبی دارد تنها آن را بیان کند. این تذکر مشمول ممنوعیت مذکور در ماده ۲۲۹ نخواهد بود.[۲]
نکته ۳- چون تلقین دلیل (راهنمایی هر یک از اصحاب دعوا در استناد به دلیل) از سوی دادرسی ممنوع است و تفاوتی بین دعاوی حقوقی و جزایی وجود ندارد.[۳]
نکته ۴- بطور مثال، مفاد ماده ۲۲۹ قانون آیین دادرسی مدنی که مقرر می‌دارد: «دادگاه نمی‌تواند گواه را به ادای گواهی ترغیب یا از آن منع یا او را در کیفیت گواهی راهنمایی یا در بیان مطالب کمک نماید»، متضمن ممنوعیت تلقین دلیل است.
۱. حیاتی، علی عباس، آیین دادرسی مدنی در نظم حقوق کنونی، ص۳۷۴، انتشارات میزان.
۲. مهاجری، علی، مبسوط در آیین دادرسی مدنی، ج۲، ص۳۶۴، انتشارات فکرسازان.
۳. شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی (دوره‌ی پیشرفته)، ج۳، ش۱۹۵، انتشارات دراک.